Giới thiệu về hệ thần kinh

Hệ thần kinh là một hệ cơ quan phân hóa tốt nhất trong cơ thể người, ở dưới dạng ống & mạng lưới đi toàn bộ cơ thể, được cấu trúc bởi một loại mô chuyên biệt là mô thần kinh, gồm những tế bào thần kinh — nơ-ron và các tế bào thần kinh đệm (thần kinh giao). Cũng chính các nơ-ron đã hình thành hai thành phần cơ bản của não, tủy sống & hạch thần kinh là chất xám và chất trắng. Về mặt cấu tạo, hệ thần kinh được chia ra làm 2 bộ phận là bộ phận TW (não, tủy sống) & bộ phận ngoại biên(các dây thần kinh, hạch thần kinh), trong số đó bộ phận TW giữ tầm quan trọng chủ đạo. Về chức năng, hệ thần kinh được tạo thành hệ thần kinh chuyển động (điều khiển cơ, xương) & hệ thần kinh sinh dưỡng (hệ thần kinh thực vật). Hệ thần kinh sinh dưỡng lại gồm 2 phân hệ là phân hệ giao cảm và phân hệ đối giao cảm. hoạt động thần kinh cấp cao ở người dựng nên nên nhiều các phản xạ được tập quen (PXĐTQ) rất tinh vi mà dường như không sinh vật nào dành được. cho nên, việc “vệ sinh” hệ thần kinh có cơ sở khoa học là cần thiết để hệ thần kinh luôn đạt chất lượng vận động cao.

Hệ thần kinh

Sơ lược về hệ thần kinh

Mỗi nơ-ron bao gồm một thân chứa nhân, hình sao nhiều cạnh hoặc bầu dục và những sợi. Từ thân phát đi nhiều tua (sợi) ngắn phân nhánh như cành cây gọi bằng sợi nhánh và một tua dài, mảnh gọi bằng sợi trục. Dọc sợi trục hoàn toàn có thể có các tế bào Schwann phủ quanh tạo cho bao mi-ê-lin. Sợi trục nối giữa TW thần kinh với các cơ quan, chúng đi chung với nhau thành từng bó gọi bằng dây thần kinh. khoảng cách giữa các bao này có các đoạn ngắn gọi bằng eo răng-vi-ê, còn diện tích giao thiệp trong số những nhánh nhỏ phân từ tận cùng sợi trục của nơ-ron này với sợi nhánh của nơ-ron khác hoặc cơ quan thụ cảm gọi bằng xi-náp. Nơ-ron có không ít hình dạng: nơ-ron đa cực có thân nhiều sợi nhánh, nơ-ron lưỡng cực với một sợi nhánh và một sợi trục đối lập nhau; & nơ-ron đơn cực chỉ có một tua do sợi nhánh và sợi trục hợp lại mà thành. tính năng căn bản của nơ-ron là cảm biến và dẫn truyền xung thần kinh dưới dạng những tín hiệuhóa học. theo đó nơ-ron chia thành ba loại:

• Nơ-ron hướng tâm (nơ-ron cảm giác) có thân nằm ngoài trung ương thần kinh dẫn xung thần kinh về TW thần kinh.
• Nơ-ron trung gian (nơ-ron liên lạc) nằm ở trong TW thần kinh, gồm các sợi hướng tâm & li tâm, làm nhiệm vụ liên lạc.
• Nơ-ron li tâm (nơ-ron vận động) có thân Nằm ở phía trong trung ương thần kinh (hoặc ở hạch thần kinh sinh dưỡng), dẫn các xung li tâm từ bộ não và tủy sống đến những cơ quan phản ứng để gây nên sự vận động hoặc bài tiết.

Nơ-ron là các tế bào dài nhất trong khung người, biệt hóa cao độ nên mất trung thể và khả năng phân bổ, nhưng đổi lại nó có tác dụng tái sinh phần cuối sợi trục nếu bị tổn thương.

các bộ phận của hệ thần kinh

Bộ phận trung ương

Bộ phận TW gồm có: não nằm ở trong hộp sọ, gồm đại não (có rãnh chia thành hai bán cầu đại não), gian não, tiểu não & trụ não; tủy sống nằm ở trong ống xương sống. phía ngoài tủy sống & bộ não có chung một màng bọc được gọi bằng màng não – tủy. Màng não – tủy gồm 3 lớp: màng cứng, màng nhện và màng mềm. Màng cứng là 1 màng dày & dai, nằm tại ngoài cùng, có nhiệm vụ bảo đảm não, tủy sống; ở bộ não, màng cứng nằm bên cạnh với khối xương sọ, còn ở tủy sống nó nằm cách ống xương sống bởi một lớp mỡmỏng. Màng nhện là 1 màng liên kết Nằm ở phía trong màng cứng, sát màng nuôi. Màng này có các khoang chứa một chất dịch trong suốt gọi bằng dịch não – tủy; nhờ dịch não – tủy mà bộ não & tủy sống được đảm bảo khỏi những chấn thương mạnh gây hại. Trong cùng, màng mềm cũng chính là một màng liên kết nhưng rất mỏng dính, bên trong có nhiềumạch máu đến nuôi mô thần kinh.
Trong bộ não và tủy sống người ta nhận ra 2 thành phần cấu trúc chung của chúng là: chất xám và chất trắng.

• Chất xám do thân và các sợi nhánh có gray clolor xám đặc trưng của các nơ-ron khiến cho. Ở bộ não, chất xám làm thành lớp vỏ não bao phía bên ngoài, còn ở tủy sống làm thành một dải tiếp tục nằm ở trong, hoặc thành từng vùng rải rác (các nhân não) trong trụ não, đều là những thần kinh trung ương quan trọng.
• Chất trắng do sợi trục của các nơ-ron có bao mi-ê-lin tạo nên, làm thành những đường thần kinh nối những miền của vỏ não với nhau và với những thần kinh trung ương ở các phần khác của thân não và tủy sống. các sợi trục đi từ trong chất trắng ra khỏi bộ phận TW làm thành 43 dây thần kinh não – tủy.
• các dây thần kinh não – tủy: gồm 12 đôi dây thần kinh não, khởi nguồn từ trụ não và tỏa ra khắp những cơ quan ở mặt, cổ (riêng dây thần kinh X còn gọi là dây phế vị phân nhánh đến tận các cơ quan ở khoang ngực, khoang bụng); và 31 đôi dây thần kinh tủy xuất phất từ tủy sống phân bố ra tận những đơn vị ở thân, cổ và những chi.
• các hạch thần kinh là những khối nơ-ron nằm ngoài phần thần kinh trung ương. toàn bộ các hạch thần kinh đều thuộc phần thần kinh ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng. Chúng hoàn toàn có thể nằm tại vị trí xa hoặc ngay cạnh một số cơ quan. trong các hạch này có 2 chuỗi hạch nằm phía hai bên cột sống và một hạch lớn nằm ở trong khoang bụng (gọi là hạch mặt trời).

Bộ phận ngoại biên

• các dây thần kinh não – tủy: gồm 12 đôi dây thần kinh não, xuất phát từ trụ não & tỏa ra khắp những cơ quan ở mặt, cổ (riêng dây thần kinh X còn được gọi là dây phế vị phân nhánh đến tận những cơ quan ở khoang ngực, khoang bụng); & 31 đôi dây thần kinh tủy xuất phất từ tủy sống phân bố ra tận các cơ quan ở thân, cổ & các chi.
• những hạch thần kinh là các khối nơ-ron nằm ngoài phần trung khu thần kinh. tất cả những hạch thần kinh đều thuộc phần thần kinh ngoại biên của hệ thần kinh sinh dưỡng. Chúng có thể nằm tại xa hoặc ngay cạnh một số ít cơ quan. trong các hạch này còn có 2 chuỗi hạch nằm phía 2 bên cột sống & một hạch lớn nằm ở trong khoang bụng (gọi là hạch mặt trời).